Apoptoza, określana również jako "zaprogramowana śmierć komórki" lub "samobójcza śmierć komórki", pochodzi z połączenia greckich słów, które można swobodnie przetłumaczyć jako "opadanie". Apoptoza jest procesem fizjologicznym koniecznym dla rozwoju i funkcjonowania organizmu ludzkiego oraz innych organizmów wielokomórkowych. Miliony komórek stale umierają w każdej godzinie w szpiku kostnym oraz w jelitach. Szacuje się, że na skutek apoptozy około 50-70 miliardów komórek umiera codziennie u przeciętnego dorosłego człowieka.
Cykl życia komórkowego (podział komórek i tworzenie się nowych komórek, ich funkcjonowanie i w końcu śmierć) bilionów komórek w naszym organizmie to ściśle kontrolowany proces. Normalnie komórki "popełniają samobójstwo", gdy nie są już potrzebne. Takie samobójstwo – lub apoptoza – odbywa się przez aktywację konkretnego programu w komórkach, co prowadzi do ich zniszczenia bez uszkodzenia otaczających komórek i tkanek. Apoptoza jest niezbędna podczas rozwoju embrionalnego i wzrostu dorosłych tkanek, na przykład podczas procesu rozdzielania się palców rąk i nóg w rozwijającym się płodzie. Miesiączka – złuszczanie się wewnętrznej wyściółki macicy – wymaga apoptozy. Nasze ciało stale powierza apoptozie wyeliminowanie wadliwych białych krwinek, które mogą powodować choroby autoimmunologiczne, lub wyeliminowanie nieprawidłowych komórek, która mogą prowadzić do raka i białaczek.
Przekształcanie się nieprawidłowych komórek w raka jest zależne od kilku czynników, z których jednym jest ich zdolność do wymykania się spod apoptozy. Komórki nowotworowe nie tylko namnażają się w sposób niekontrolowany, ale także z powodzeniem omijają naturalny mechanizm śmierci. Komórki nowotworowe przechwytują maszynerię komórkową i zatrzymują apoptozę komórek przez blokowanie aktywności specyficznego genu – genu p53. Ten ochronny gen najpierw zatrzymuje podział nieprawidłowych komórek, a następnie inicjuje ich naprawę albo zniszczenie, jeśli uszkodzenie jest poważne. Normalnie gen p53 aktywuje specyficzne apoptotyczne białka z rodziny Bcl2 i enzymy kaspazy inicjujące i kontynuujące proces apoptozy. Nieprawidłowe działanie genu p53 skutkuje szybkim rozwojem agresywnych nowotworów. Przywrócenie normalnego procesu apoptozy jest jedną z badanych dróg terapii przeciwnowotworowych. Kilka leków, w tym aspiryna i inne niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), jest badanych w komórkach nowotworowych dla zastosowania jako induktory apoptozy.
Cechą wspólną każdej formy komórek nowotworowych jest ich
nieśmiertelność – w przeciwieństwie do zdrowych komórek nie
starzeją się i mogą dzielić się w nieskończoność. Zaburzenie to
jest spowodowane błędem w "zaprogramowaniu" komórki
nowotworowej. Nasze badania dowodzą, że mikroskładniki
odżywcze mają zdolność do „przeprogramowania” komórek
nowotworowych, zmuszając je do popełnienia „samobójstwa”,
czyli apoptozy – naturalnego procesu fizjologicznego towarzyszącego
każdej zdrowej komórce.
Badaliśmy potencjalną przydatność mikroskładników odżywczych do indukowania apoptozy w różnych liniach komórek nowotworowych. Komórki nowotworowe są zazwyczaj nieśmiertelne, ale nasze wyniki pokazują, że specyficzna kombinacja mikroskładników odżywczych jest zdolna do uruchomienia metabolicznych i genetycznych zmian, które zabijają komórki nowotworowe poprzez indukowanie ich naturalnego cyklu śmierci komórki. Zaobserwowaliśmy, że apoptoza była indukowana w komórkach białaczkowych przez zwiększenie aktywności i stężeń genu p53 oraz innego proapoptotycznego białka (białko Bax), a także jednoczesne osłabienie działania białek antyapoptotycznych (Bcl-2 alfa). W kolejnym badaniu zaobserwowaliśmy, że apoptoza nasilała się wraz ze wzrostem dawki mikroskładników odżywczych.
Proaptotyczne leki farmaceutyczne działają na oślep, indukując apoptozę zarówno w komórkach nowotworowych, jak i zdrowych. Leki te mogą powodować brutalne skutki uboczne, w tym oporność na leki i śmiertelną niewydolność wątroby. Aby ocenić bezpieczeństwo użycia mieszanki mikroskładników odżywczych, testowaliśmy ją także na normalnych komórkach. Normalne komórki nie wykazywały zwiększonej apoptozy, co potwierdza selektywne przeciwnowotworowe działanie mikroskładników odżywczych.
Chociaż apoptoza jest niezbędna do niszczenia nieprawidłowych komórek, to równie ważne jest utrzymanie optymalnego stanu zdrowia, co wymaga precyzyjnej równowagi pomiędzy tworzeniem się i destrukcją komórek. Z naszych badań wynika, że mieszkanka mikroskładników odżywczych jest bezpiecznym i skutecznym sposobem osiągnięcia tej równowagi.